Krijgen wat je verdient
Gisteren op teletekst en vandaag onder andere in het AD en de Telegraaf. De beloningen in de zorg zijn te hoog. Het blijkt te gaan om een lijst van 50 grootverdieners in de ouderenzorg. Een aantal van deze mensen rijdt rond in te dure auto’s en verdient heel veel geld met het aansturen van één of een aantal verzorgingstehuizen. Uit het stuk in de Telegraaf blijkt ook dat er maatregelen genomen zijn om dit soort excessen te voorkomen, maar dat reeds gemaakte afspraken niet teruggedraaid kunnen worden. Logisch. Als er door Den Haag gemorreld wordt aan bestaande regelgeving, liggen de woorden ‘verworven rechten’ op de lippen van de vakbondsvertegenwoordigers.
Dat het overigens niet alleen in de zorg heel bond wordt gemaakt, blijkt wel uit de affaire bij Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam (BOOR) in Rotterdam. Drie personen konden zich jarenlang verrijken door nieuwbouwprojecten op een slinkse wijze aan te besteden. Zo werd tijdens de bouw van een nieuw scholencomplex, bijvoorbeeld ook even de badkamer of keuken van de heren meegenomen. Ook forse bedragen werden betaald. Nu gaat het even niet om de laakbare praktijken van deze personen. Zij begaven zich in de wereld van de stenen en sinds de bouwfraude affaire weten we wat daar gebeurde, en blijkbaar nog steeds gebeurt. Nee, we kijken even verder naar de algemeen directeur van BOOR. Deze beste man had dit allemaal niet gezien. De vraag is of hij het had kunnen weten. Toch stapt hij op want tsja, hij is eindverantwoordelijk. Toen bleek dat hij de maximale ontslagvergoeding van € 165.000,- meekreeg. Dit zou overeenkomen met een jaarsalaris. Ter vergelijking. Het brutosalaris van een leerkracht is gemiddeld ongeveer €35.000,-.
Het spreekt voor zich dat mensen vanuit hun eigen achtergrond dit probleem proberen te duiden. Mensen met een sociale inslag geven aan dat de marktwerking, zoals die ook hier haar intrede heeft gedaan, ervoor zorgt dat geld een verkeerde bestemming krijgt. Anderen vinden personen die hoog in organisaties zitten per definitie graaiers en uit de liberale hoek klinkt vaak het geluid dat mensen vrij zijn om zich te ontwikkelen en om naar mogelijkheden te zoeken.
Dat de ‘marktwerking’ verantwoordelijk is, voor deze uitwas, is niet waar. Openbaar onderwijs wordt op dit moment in een rap tempo verzelfstandigd, waar het eerst onder de vleugels van de plaatselijke gemeente opereerde. Bijzondere scholen echter (bijvoorbeeld Katholieke en Protestantse scholen), zijn altijd zelfstandig geweest. Ik heb nog nooit gehoord van een directeur van een stichting voor Katholiek onderwijs, die tegen een enorme vergoeding zijn stichting of organisatie ten gronde richtte. Dat komt waarschijnlijk omdat het in het bijzonder onderwijs vaak gaat om kleine organisatie, welke aangestuurd worden door een bestuur van betrokken ouders.
De liberale opvatting dat mensen vrij zijn om zich te ontwikkelen, is natuurlijk een uitstekend uitgangspunt. Mensen die dingen voor elkaar krijgen en daar veel geld mee verdienen, hebben ervoor gezorgd dat we in een land van ongekende weelde leven. Een dergelijke instelling is ook zeer goed voor gebieden als de zorg en het onderwijs. Eén punt verschilt echter. In deze sectoren is het niet zo dat beloningen meestijgen als successen worden geboekt. De beloning komt namelijk rechtstreeks uit de belastingpot en elke euro uit die pot moet eerst drie keer worden omgedraaid, eer deze wordt uitgegeven.
Vroeger leerde ik: Als je rijk wilt worden ga je in het bedrijfsleven werken. Het onderwijs en de zorg zijn voor mensen met een ideaal. Inmiddels blijkt dat niet meer te kloppen. Het is mogelijk om een meer dan riant salaris op te strijken, door in de zorg of in het onderwijs te gaan werken.
Als socialist en liberaal er dan naast zitten, waar zit hem dan het probleem? Bij de personen zelf natuurlijk. Als iemand gaat onderhandelen over zijn inkomen en auto van de zaak en er wordt overeengekomen dat er een belachelijk salaris wordt betaald en een veel te duren auto zal worden aangeschaft, dan is het mogelijk om te denken: dat heeft die man goed gedaan. Je kunt ook denken: door dat ene gesprek, heeft die man zijn organisatie een stuk minder sterk gemaakt. Mensen die echt de verantwoordelijk voor een organisatie nemen en zich met hart en ziel voor die organisatie inzetten, vragen zich altijd af hoe het beter kan. Ze zouden dan ook moeten bedenken, dat zij elke maand een flinke hap uit de financiële middelen van de organisatie nemen. Een leerkracht die ontslagen dreigt te worden, verzuchtte dat zij nog vier jaar kon werken voor de ontslagvergoeding die de directeur van de organisatie meekreeg. Ik snap dat gevoel wel.
Laat ik duidelijk zijn. Het salaris van de directeur van BOOR valt niet op binnen de financiële administratie. De bedragen die in deze organisatie omgaan zijn gigantisch. Wel is de vermogenspositie de laatste tijd teruggelopen van 42 miljoen, naar 28 miljoen euro (verantwoordelijkheid van de directeur). Er gaat bezuinigd worden op onderhoud en personeel. Als je kind in Rotterdam-Noord les krijgt in een slecht onderhouden school, in een klas met 42 leerlingen omdat een deel van de leerkrachten is ontslagen, dan word je niet vrolijk van het nieuws dat de directeur van de stichting waar je school onder valt, €165.000,- meekrijgt. En dan zwijg ik nog maar over wat dat met het moreel van de leerkrachten doet.